Sąd Najwyższy nie dochował procedur? – analiza Ordo Iuris ws. pytań do TSUE

fotolia

W ostatnich dniach Sąd Najwyższy skierował do Trybunału Sprawiedliwości UE pięć pytań prejudycjalnych. Dotyczą one zasady nieusuwalności sędziów, możliwości orzekania przez tych, którzy skończyli 65 lat, zagadnienia dyskryminacji ze względu na wiek oraz obowiązków SN odnośnie stosowania środków zabezpieczających. Instytut Ordo Iuris przygotował analizę w tej sprawie.

POBIERZ ANALIZĘ (LINK)

Czemu służą pytania prejudycjalne? Sądy z państw członkowskich Unii Europejskiej mogą je zadać Trybunałowi Sprawiedliwości w Luksemburgu w przypadku wątpliwości co do stosowania przepisów prawa Unii Europejskiej. Pojawiające się do tej pory w mediach oceny postanowienia o wysłaniu wspomnianych pytań dotyczyły głównie legalności samego ich skierowania do TSUE, a także zasadności zawieszenia przez Sąd Najwyższy wybranych przepisów ustawy o Sądzie Najwyższym. Instytut Ordo Iuris postanowił jednak przyjrzeć się sprawie z nieco innej strony. „Pod lupę” zostało wzięte zagadnienie legalności postanowienia SN o przekazaniu istotnego zagadnienia do rozpatrzenia przez SN w powiększonym składzie oraz zgodności decyzji SN o wysłaniu pytań z kodeksem postępowania cywilnego (sędzia sprawozdawca kilka dni wcześniej skończył 65 roku życia, wobec czego zgodnie z ustawą przeszedł w stan spoczynku). Instytut Ordo Iuris przeanalizował również sprawę w kontekście dotychczasowego orzecznictwa TSUE oraz tzw. protokołu polsko-brytyjskiego do Traktatu Lizbońskiego. 

Jak wynika z analizy prawnej przeprowadzonej przez ekspertów Ordo Iuris – postanowienie o zawieszeniu przez SN wybranych postanowień ustawy o Sądzie Najwyższym, nawet jeśli uznawać je za zgodne z prawem, nie dotyczy określonej grupy sędziów, mianowicie tych, którzy przeszli w stan spoczynku z dniem 3 lipca 2018 r. oraz tych, którzy ukończyli 65 rok życia pomiędzy 3 lipca 2018 r. a 2 sierpnia 2018 r. Inna kwestia wspomniana przez prawników Instytutu to ugruntowany w orzecznictwie pogląd mówiący o tym, że powiększony skład SN, który zajmuje się przedstawionym przez inny sąd istotnym zagadnieniem nie może wykraczać poza jego ramy.

,,Istnieją poważne wątpliwości co do postanowienia z 18 lipca 2018 r. o przedstawieniu zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi SN. Przede wszystkim zostało ono wydane w oparciu o przepis, który w tym postępowaniu nie powinien zostać zastosowany. Uzasadnione kontrowersje budzi również podjęcie postanowienia na posiedzeniu niejawnym. Liczne są też zastrzeżenia dotyczące postanowienia o zawieszeniu stosowania wybranych przepisów ustawy o Sądzie Najwyższym – można postawić tezę, że Sąd Najwyższy zastosował narzędzia wynikające z orzeczeń ws. Factortame i Unibet do zgoła odmiennego stanu faktycznego i prawnego – wszelako podstawą prawną wydania uchwały dotyczącej istotnego zagadnienia prawnego nie są przepisy, których stosowanie SN „zawiesił” – zauważył adw. Tomasz Piotr Chudzinski z Ordo Iuris.

Czy w takiej sytuacji możemy w ogóle mówić o tym, że postanowienie SN o skierowaniu pytań do TSUE oraz zawieszeniu stosowania niektórych przepisów ustawy o SN wywołuje skutek prawny? Kodeks postepowania cywilnego stwierdza bowiem, że niezgodność składu orzekającego z przepisami prawa powoduje nieważność postępowania.